2012, Batı Akdeniz’e yaramadı: 5 Aylık Bazda En Yüksek Enflasyon Batı Akdeniz’de…
TÜİK tarafından açıklanan Mayıs ayı enflasyon rakamlarına göre enflasyonun tekrar tek haneye düştüğü görülmektedir. 2012 Mayıs ayı enflasyonu bir önceki aya göre TÜFE’de %-0,21, ÜFE’de %0,53 olarak açıklanmıştır. Yıllık enflasyon ise tüketici fiyatlarında %8,28, üretici fiyatlarında %8,06 olarak artış göstermiştir.
TÜFE düşüşünde geçen yıl ortaya çıkan yükselişin yarattığı baz etkisi, domates ve limon dışında sebze fiyatlarındaki mevsimlik düşüş ve akaryakıt fiyatlarındaki indirim etkili olmuştur. Petrol fiyatlarındaki gerileme ise sanayi enflasyonunu düşürücü etki yapmıştır.
Aylık enflasyondaki düşüşe rağmen TÜFE’de çekirdek enflasyon yüksek kalmaktadır. Üretici fiyatları ise 2008 yılından bu yana en yüksek aylık artışı göstermektedir. ÜFE artışında tarım ürünleri ve özellikle et gibi işlenmiş gıda ürünlerinde fiyat artışının devam etmesi etkilidir.
Dolaylı vergilerde ve döviz kurunda artış meydana gelmedikçe sonbahara kadar enflasyonun yatay seyretmesini ve asıl trendin Ekim ayından itibaren görülmesini bekliyoruz. Bununla birlikte Ramazan ayı ile birlikte gıda enflasyonu daha fazla dikkat çekeceği de dikkate alınmalıdır. Dolayısıyla enflasyonun tek haneye inmesi ve Türkiye’nin Venezuela, Tanzanya, Moğolistan, Kenya, Nijerya, Pakistan, Angola gibi az sayıdaki çift haneli enflasyon ülkesinden ayrılması olumludur. Buna rağmen % 8’ler düzeyindeki enflasyonun da iç açıcı bir durum olmadığı bilinmelidir. Bu düzeyde enflasyona sahip ülkeler Bangladeş, Vietnam, Arjantin, Mısır ve Gana’dır. Bu nedenle enflasyon sorununun devam ettiği görülmeli ve özellikle enflasyonun yapısal kaynakları üzerinde durulmalıdır.
Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %8,60 ile “giyim ve ayakkabı” grubunda görülürken, “gıda ve alkolsüz içeceklerde” %2,40 ile en yüksek düşüş gerçekleşmiştir.
Yıllık bazda enflasyonun, %46’lık ağırlığa sahip “alkollü içecekler ve tütün”, “konut”, “çeşitli mal ve hizmetler”,”giyim ve ayakkabı”, “lokanta ve oteller” ve “ev eşyası”” gruplarında daha yoğun gerçekleştiği görülmektedir. Özellikle bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,70 ile “alkollü içecekler ve tütün” grubunda gerçekleşmiştir.
2012 yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 444 maddeden; 83 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 255 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 106 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir.
Mayıs ayının zam şampiyonu %30.03’le limon olmuştur. Limonu %10.34’le hafta sonu yurtiçi turlar, %7.96 ile bal, %7.10 ile kadın tişörtü, %6.24 ile domates, %6.16 ile etek ve %6.13 ile şehirlerarası tren ücreti takip etmiştir. Fiyatı en çok düşen ürün ise %60.11’lik düşüşle sivri biber olmuştur.
ÜFE’de aylık bazda tarım sektörü endeksinde %3,65 artış kaydedilirken, sanayi sektörü endeksinde ise %0,12 azalış meydana gelmiştir. Sanayi sektöründeki azalışa özellikle “kok, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıtlar” ve “büro makineleri imalatı” grupları sebep olmuştur.
Bölgemizdeki TÜFE oranı, aylık %0,03, beş aylık % 3,67 ve yıllık bazda %8,02 olarak gerçekleşmiştir. Bu oranlara göre Antalya, Isparta ve Burdur illerini kapsayan Batı Akdeniz Bölgesi’nin, aylık ve beş aylık bazda Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu, yıllık değerlendirme de ise ortalamanın altında kaldığı görülmüştür.
Türkiye geneline göre Batı Akdeniz Bölgesi, 26 bölge arasında enflasyon bakımından aylık bazda dördüncü, yıllık bazda ise yirminci iken, beş aylık bazda en yüksek enflasyonun görüldüğü bölge konumundadır.
Bölgemizde aylık ve beş aylık bazda enflasyon oranının yüksek çıkmasının ana nedeni gıda ve giyim fiyatlarındaki artıştır. Giyim dışında alkollü içki, lokanta-otel grubu enflasyonu bölgemizde Türkiye ortalamasının üzerinde; ulaştırma, eğitim, eğlence-kültür grupları enflasyonu ise Türkiye ortalamasının altında kalmıştır.
Çetin Osman Budak
ATSO Yönetim Kurulu Başkanı
