KURBAN KESİMİ VE SATIŞ YERLERİNE DİKKAT!
KURBAN KESİMİ VE SATIŞ YERLERİNE DİKKAT!…
Kurban Bayramı; çok sayıda hayvanın farklı yerlere taşınması, kesim öncesi ve sonrası gereken kontrol ve hijyene uyulmaması durumunda yayılabilecek zoonotik hastalıklar (hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar), yaralanmalar, besin zehirlenmesi ve uygunsuz beslenme gibi sağlık sorunları ile karşılaşabileceğimiz için halk sağlığı açısından da sosyal bir olaydır.
Kurban Bayramında, çevre ve toplum sağlığının korunması, gıda maddelerinden kaynaklanan bulaşıcı ve salgın hastalıklar ile besin zehirlenmelerinin önlenmesi için kurbanın satışından başlayarak tüketimine kadar geçen sürede hijyenik şartlara uyulması, kesim sonrası atıkların yok edilmesi son derece önemlidir. Bu nedenle ibadet maksadıyla kurban kesmek isteyen vatandaşların kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun bir şekilde bizzat kesmelerine veya vekalet yoluyla kestirmelerine yardımcı olmak ve kurban kesilecek yerleri belirlemek amacıyla oluşturulan İl Kurban Hizmetleri Komisyonu’nda İl Sağlık Müdürlüğümüz de yer almıştır.
Zoonotik hastalıklar yaralanmalar gibi hemen ortaya çıkmayacağı için gözden kaçırılmaktadır. Ama hayvanlardan insanlara bulaşabilecek çok fazla mikroorganizma mevcuttur. Bunlardan bazıları Kist hidatik, Askariyazis, Teniyazis, Giardiyazis, Hidatidozis, Amipli dizanteri gibi parazit hastalıkları, Hepatit A, Hepatit E gibi virüs hastalıkları ve Tifo, Basilli dizanteri, Salmonellozis, Tüberküloz, Brusella, Şarbon gibi bakteri hastalıkları sayılabilir.
Zoonozları önlemek için öncelik, hastalıkların hayvanlarda kontrol altına alınmasıdır. Bu nedenle kurbanlık hayvanların veteriner sağlık raporu/menşe şahadetnamesi ve büyükbaş hayvanların kulak küpesinin olmasına dikkat edilmelidir. Kurban olarak satın alınacak hayvanlarda, dini kuralların yanı sıra bakışları ve dış görünümü canlı olmayan, aşırı salya-burun akıntısı olan çevreye aşırı tepkili veya duyarsızlık gibi herhangi bir hastalığı düşündürücü belirtiler bulunmamalıdır.
İlimizde kurbanlık hayvanların satış ve kesim yerleri, ilçe belediyeleri ve büyükşehir belediyesince belirlenmiştir. Satın alınan hayvanların kesime kadar evlerde, balkonlarda tutulması hayvanların vurması, çarpması sonucu insanlarda künt ve delici yaralanmalara neden olabilir. Ayrıca hayvan atıklarının yok edilmesinde sorunlar yaşanabilir.
Hayvanların kesilmesi, yüzülmesi, karkasın parçalanması, etin nakli, muhafazası, pişirilmesi ve tüketime sunulması aşamalarında kişisel hijyen kuralları ihmal edilmemelidir.
Kesim işlemi mümkünse tecrübeli kişilerce yapılmalıdır. Böylece kesim sırası ve sonrasında oluşabilecek yaralanma ve kazalar en aza indirilebilir. Kesim yapan kişi, hayvandan bulaşabilecek şarbon, bruselloz gibi hastalıklara karşı gerekli tedbirleri (eldiven, çizme giyme, kesik-yaralı el veya parmaklarla etle temas etmemek gibi) almalıdır.
Kesim sırasında et ve/veya iç organlarda hastalık belirtisi olabilecek (kötü koku ve koyu renkli kan, göğüs ve karında yapışmalar, su toplanması ve kistik oluşumlar, karaciğer ve dalağın normalden büyük olması vb.) şüpheli durumlarla karşılaşıldığında kurbanın derisi dahil bütün kısımları Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve/veya Belediye veterinerlerine muayene ettirilmesi ve veteriner hekimin kararına göre et değerlendirilmelidir.
Kesimi takiben ortaya çıkan kan, mide ve barsak içeriği ile hastalıklı et ve sakatatın köpek vb. hayvanların erişebileceği yerlerde bırakılması, akarsulara atılması ya da karıştırılması hem çevre açısından hem de bulaşıcı hastalıklar açısından tehlikelidir. Belirlenen kesim yerlerinde bu önlemler Belediyelerce alınacaktır. Ancak küçük yerleşim yerlerinde ev bahçelerinde yapılacak kesimlerde kan, mide-bağırsak içeriği ve tüketilmeyecek karaciğer, akciğer gibi organ veya organ kısımları hayvanların ulaşamayacağı şekilde toprak altına derin bir şekilde gömülerek imha edilmelidirler.
Et ve et ürünleri saklanma ve pişirilme koşulları, besin değerlerinin korunması ve besin zehirlenmesine yol açabilecek mikroorganizmaların üremesinin önlenmesi açısından önemlidir.
• Et, kesim sıcaklığında buzdolabına poşet içinde veya büyük parçalar halinde üst üste konulursa etin hava almayan yerlerinde erken bozulma ve kokuşmalar görülür. Bu nedenle kurban etleri, parçalar halinde temiz kaplara konulmalı ve önce güneş görmeyen serin bir yerde, hava alması sağlanarak kesim sıcaklığının oda ısısına düşmesi beklenmeli, daha sonra buzdolabına kaldırılmalıdır.
• Et ve et ürünlerinin pişirilmesinde haşlama, fırında veya sebzelerle birlikte tencerede pişirme şekli tercih edilmelidir. Etlerin az pişmiş veya çiğ tüketilmesi etin protein ve mineral kalitesini düşüreceği gibi gıda zehirlenmelerine de neden olabilir.
• Eğer mangalda ızgara yapılacak ise kanser yapıcı madde oluşumunu engellemek için kömürler kor halini aldıktan sonra etler ızgaraya konmalı ve ateşten en az 15 cm uzakta olmalıdır.
• Ayrıca kurban bayramında özellikle şişmanlık, yüksek tansiyon, kalp-damar hastalığı, mide-barsak rahatsızlığı ve şeker hastalığı gibi kronik hastalığı olan kişiler ve yaşlılar öğünlerde tüketmeleri gereken besin miktarlarını aşmamalıdır.
Kurban kesim ve satış yerlerinde olabilecek yaralanmalarda Acil Sağlık Hizmetleri (112) aranarak yardım istenebilir. Kurban bayramı süresince oluşabilecek sorunlara müdahale etmek üzere tüm kamu hastanelerimiz hizmete hazır durumdadır. Nöbetçi eczaneler, İl Sağlık Müdürlüğü (antalyasm.gov.tr adresinde linkten ulaşılabilir) ve Antalya Eczacı Odası web sitesinde yayınlanmaktadır.
Kamuoyuna duyurulur.
Dr. Ünal HÜLÜR
İl Sağlık Müdürü
